Zehra Kosova, tütün ve tekstil işçisi olarak çalıştı. Sendikal mücadele, sınıf mücadelesinde etkin oldu. 1934 -1937 yılları arasında Moskova Doğu Halkları Komünist Üniversitesi’nde  (Коммунистический университет трудящихся Востока имени И. В. Сталина), eğitim gördü.

Kavala’dan ailesi ile birlikte mübadele ile 1923 yılında Türkiye’ye gelerek Tokat’a yerleştirilen Zehra Kosova, daha 14 yaşında iken burada tütün fabrikasında çalışmaya başladı. 1930 yılında İstanbul’a göç ederek orada tütün işçisi olarak çalışmaya devam etti. İstanbul’da çalışırken Türkiye Komünist Partisi-TKP ve sol düşünce ile tanıştı ve TKP üyesi oldu.

1934 yılında partisinin isteği ve onayı ile Moskova’ya, Doğu Halkları Komünist Üniversitesi‘ne  gider. Ardından Türkiye’ye dönerek sendikal örgütlenme çalışmalarına ve sol politik faaliyetlerine devam eder. İstanbul’da ve Samsun’da tütün işçilerinin örgütlenmesinde rol aldı. .

1946 yılında, yasal zeminde kurulan Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi’nin Yenişehir örgütünü kurucuları arasında yer alır. Aynı zamanda Tütün Sendikası’nın kuruluşunda görev üstlenir.

Zehra Kosova hayatının sonuna dek emek hareketinin ve örgütlü sosyalist mücadelenin içinde olmayı sürdürdü.

Türkiye Komünist Partisi – TKP

(Şefik Hüsnü’nün kurduğu) Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi (1946)

(Dr. Hikmet Kıvılcımlı’nın kurduğu) Vatan Partisi (1954)

Belirtilmedi

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu –DİSK Kadın Emek Ödülü, 8 Mart 1995

Sol politik faaliyetleri ve tütün işçilerinin örgütlenmesi çalışmalarındaki öncü rolünden dolayı 1940’lı ve 1960’li yıllarda sayısız kere gözaltına alındı, işkenceli sorgulara maruz kaldı.

1951 yılında TKP tevkifatında tutuklandı.

1954 yılında ise Vatan Partisi’ne yönelik tutuklamalarda tekrar tutuklandı ve 16 ay cezaevinde kaldı.

Seçki

Kitap Makalesi

Sevda Karaca (2017). “Zehra Kosova: Ve Hikaye, Bir İşçi Kadının Cüretiyle Değişir”, Kadınlar Hep Vardı: Türkiye Solundan Kadın Portreleri içinde (der. Feryal Saygılıgil), Ankara, Dipnot. Ss 185- 223 

İnternet haber sitesi

Fitnat Durmuşoğlu (2021). “Özlemi sömürüsüz bir hayattı: Zehra Kosova”, Kadın İşçi, (25 Mayıs 2021) https://www.kadinisci.org/tarihten-sesler-portreler/ozlemi-somurusuz-bir-hayatti-zehra-kosova/

Video Haber

Jinha Agency Türkce, “Portre: Türkiye’nin ilk kadın sendika başkanı: Zehra Kosova”

Anısını yaşatan çalışmalar

Kadın İşçi Zehra Kosova Sempozyumu

Zehra Kosova (1996).  Ben İşçiyim, (yayına hazırlayan: Zihni Anadol), İletişim, İstanbul.