Gazeteci, Siyasetçi

Gultan Kışanak

DOĞUM TARİHİ VE YERİ

15 Haziran 1961 Elazığ

Gazeteciyim. Siyasetçiyim. Kadın hakları ve özgürlüğü, kadınlara yönelik destek ve dayanışma çalışmaları, yerel yönetimler,  Kürtlerin kimlik hakları konularında faalim. Ülkenin demokratikleşmesi ve kalıcı barışın sağlanması için çalışıyorum.

12 Eylül öncesi öğrencilik yıllarımda sol politik gençlik hareketi içinde yer aldım. Elazığ Öğretmen Okulunu bitirdikten sonra Dicle Üniversitesi, Eğitim Fakültesinde öğrenim görmeye başladım. İkinci sınıf öğrencisi iken tutuklandım ve  Diyarbakır 5 no’lu Cezaevi’nde hapsedildim. Kısa bir süre sonra 12 Eylül Askeri Darbesi gerçekleşti. İnsanlık dışı uygulamalarıyla kitaplara, tiyatro oyunlarına, öykülere konu olan Diyarbakır Cezaevi’nde 1982 yılına değin yaklaşık iki buçuk yıl kaldım.

Askeri komuta altında bir cezaevi idi ve bizlerden, asker gibi her emre itaat etmemiz isteniyordu. İtiraz etmenin cezası ağırdı. Burada maruz kaldığımız insanlık dışı uygulamalar açısından bir örnek vermek gerekirse, cezaevi komutanı koğuşumuza geldiğinde ayağa kalkmayarak emre itaatsizlik ettiğim gerekçesi ile altı ay boyunca, cezaevi komutanının köpeği Co’nun kulübesine kapatıldım. Bir gün, bir hafta, bir ay değil, altı ay boyunca komutanını köpeğinin kulübesine kapatıldım. Nefes almanın imkansız olduğu bu kulübede, her gün fiziksel şiddete maruz kaldım. Örneğini verdiğim insanlık dışı uygulamalara karşı,  oraya kapatılan pek çok kadın gibi fiziksel olarak çok yıpranmış olsam da direnerek ve onurumla çıkmayı başardım. 

Dicle Üniversitesindeki eğitimime devam etme fırsatım kalmamıştı. Ege Üniversitesinde gazetecilik eğitimi aldım. Mezun olduktan sonra ilk olarak Güneş gazetesinde stajyer olarak çalışmaya başladım. Daha sonra, Yeni ÜlkeÖzgür Gündem ve Özgür Ülke gibi basın kuruluşlarında gazetecilik yaptım. Gazetelerde yazı işleri müdürü, yayın koordinatörlüğü gibi idari mesleki görevler de üstlendim. Gazetecilik faaliyetlerini yürütürken bir yandan da kadın hareketi içinde yer aldım. 2003 yılından itibaren Diyarbakır’da, Bağlar Belediyesinin kadınlara yönelik eğitim, destek ve danışmanlık çalışmalarını koordine ettim. 

2007 Genel Seçimlerinde yüzde onluk seçim barajını aşmak için kurulan Bin Umut Adayları adlı seçim blokunda yer aldım ve Demokratik Toplum Partisi’nin desteklediği bağımsız Diyarbakır milletvekili olarak Meclise seçildim.

Parlamentoda başta kadınlar olmak üzere ülkenin tüm ezilmiş, sesleri kısılmış toplumsal kesimlerinin ve halklarının taleplerinin temsilcisi olmaya, onların sözcülüğünü yapmaya çalıştım. 

Demokratik Toplum Partisi’nin kapatılmasının ardından kurulan Barış ve Demokrasi Partisi-BDP’nin eş genel başkanlığını Selahattin Demirtaş ile birlikte üstlendik. 12 Haziran 2011 Genel Seçimlerinde, tarihinde yapılan 2011 Türkiye Genel Seçimleri‘nde Siirt‘ten milletvekili seçilerek bir dönem daha Meclise girdim. 

31 Mart 2014 Yerel Seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi’nden Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eş Genel Başkanı seçildim. 

Milletvekili seçildiğim 2007 yılından itibaren Milletvekili, Meclis Grup Başkanvekili, Parti Eş Genel Başkanı ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı olarak çeşitli tarihlerde yaptığım konuşmalardan dolayı 25 Ekim 2016 tarihinde gözaltına alındım. Beş günlük gözaltı süresinden sonra tutuklandım. Kocaeli F Tipi Cezaevine kapatıldım. Halen aynı yerde tutuklu bulunuyorum. Hakkımda açılan ceza davasından aldığım 14 yıl 6 ay hapis cezası istinafta bozuldu. Fakat dosyam geçen yıl başka bir dosya ile birleştirildi ve dava devam ediyor. Tutuklu yargılanmaya devam ediyorum.

Belirtilmedi

Alman Sol Parti (Die Linke) tarafından, kadın hakları için mücadeleleri ile “kadınlara örnek olan kişiler”e verilmekte olan Klara Zetkin Onur Ödülü, 2021

 

Kovuşturmalar

12 Eylül Askeri Darbesinin ardından gözaltına alındım ve tutuklandım. Diyarbakır Cezaevinde 2 buçuk yıl kaldım.

1984 yılında tekrar tutuklandım ve Elazığ Cezaevine kapatıldım.

1990 yılında, Ege Üniversitesinde öğrenci iken Halepçe Katliamı’nı protesto ettiğim için gözaltına alındım ve tutuklandım.

2016 yılında, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı olduğum sırada, milletvekili ve belediye başkanı olarak yaptığım konuşmalar ve politik faaliyetler gerekçe gösterilerek gözaltına alındım ve tutuklandım. Belediye Eş Başkanlığı görevinden alındım. Hakkımda açılan davadan verilen on dört yıl altı ay hapis cezası istinafta bozuldu. Dosyam geçtiğimiz yıl başka bir dava dosyası ile birleştirildiği için yargı süreci halen devam ediyor.

Kitap Bölümü 

Yalçın Çakmak, Tuncay Şur (der.) (2018). Kürt Tarihi ve Siyasetinden Portreler içinde, İletişim, İstanbul.

Semiha Ari (2020), “Gültan Kışanak”, Modern Türkiye’de Siyase Düşünce, cilt 10, Feminizm (der. Feryal Saygılıgil, Nacide Berber ) içinde, İletişim yayınları, İstanbul, ss: 278-292.

 

Makale

Laura Roth & Kate Shea Braid (2017. ‘Municipalism and the Feminization of Politics’, Roar Magazin, issue: 6.

Evin Kışanak (2018) “Meet Gültan Kışanak: From her daughter”, Region.

 

Belgesel Film

Bu Ne Güzel Demokrasi, Yönetmen:  Belmin Söylemez, Berke Baş, Somnur Vardar, Haşmet Topaloğlu

Eylülün Kadın Yüzleri, Yönetmen: Ayşe Ayben Aytunç

 

Makale

Evrim Kepenek (2019). “Mahpus Siyasetçi Gültan Kışanak Cezaevinde Senaryo Yazıyor, kızı annesinin hapishane günlerini anlattı”,  Bianet, (06. 06. 2019). (Erişim 20. 4. 2023).

Evin Jiyan Kışanak (2020). “Cezaevi Cenaze Evi Olmasın”, Bianet, (01. 04. 2020) (erişim 26. 4. 2023).

Kitap

Gültan Kışanak (derleyen) (2018). Kürt Siyasetinin Mor Rengi, (ed. Hülya Osmanağaoğlu), Dipnot yayınları, Ankara. 

Gültan Kışanak (editor) (2022). The Purple Colour of Kurdish Politics, Pluto.

 

Kitap Bölümü

Gültan Kışanak (2020). 40 Yıl 12 Eylül (der. Tanıl Bora) içinde, İletişim yayınları, (İkinci baskı 2021)

Gultan Kışanak (2019). Damlayan Masallar (der. Gazel Bulut) içinde, Bando yayınevi.

Bu sayfadaki bilgiler, 25 Nisan 2023 tarihinde Evin Jiyan Kışanak tarafından yüklenmiştir.

Tohum ekenler, fide dikenler – Türkiye sol hareketi kadın+lar tarihi arşivine isim yükleme kuralı:

– Yaşayan kişiler, kendisiyle ilgili bilgileri ancak şahsen ekleyebilir.

– Vefat etmiş isimlerin bilgi girişi ise, konuya ilgi duyan herkes için mümkündür.

 İstanbul Toplumsal Cinsiyet Müzesi