Yayıncı Ayşe Nur Zarakolu, sosyologtur.  İstanbul Hukuk Fakültesi’ne gitti, tamamlamadan ayrıldı.  Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi.

İfade özgürlüğü mücadelesi verdi. İnsan hakları savunucusuydu. Köşe yazarlığı  yaptı.

Öğrencilik yıllarında Türkiye İşçi Partisi gençlik kollarında ve Yol-İş Sendikasında çalıştı.

Fikir Kulüpleri Federasyonu-FKF’nin kuruluşunda yer aldı.

1975 yılında Devrimler ve Karşı Devrimler Ansiklopedisi için çok sayıda madde yazdı. Türkiye işçi sınıfı tarihine ilişkin sözlü tarih çalışması yaptı.

Eşi Ragıp Zarakolu ile birlikte 1977 yılında Belge yayınlarını kurdu. Belge yayınları ülkede tabu kabul edilen konular üzerine ve daha pek çok alanda 400’ün üzerinde yayın yaptı.

Ayşe Nur Zarakolu, çeşitli kereler tutuklandı ve yazdıkları ile yayınladığı eserlerden dolayı hakkında sayısı dava açıldı.

Türkiye İşçi Partisi-TİP Gençlik kolları üyesi

Fikir Kulüpleri Federasyonu kurucularından

Belge yayınlarının kurucusu (Ragıp Zarakolu ile birlikte), 1977

İnsan Hakları Derneği kurucusu, üyesi

Demokrasi Partisi-DEP Parti Meclisi Üyesi,

Halkın Demokrasi Partisi-HADEP Parti Meclisi Üyesi

Belirtilmedi

Kovuşturmalar, hapis

Belge yayınlarından çıkan ve Türkiye Komünist Partisi-TKP’yi anlatan bir kitap 1982 yılında yasaklandı ve Ayşenur Zarakolu bu kitap nedeniyle yargılandı.

1990-1998 döneminde hakkında çok sayıda dava açıldı. 1994 ile 96 yılları arasında iki kez tutuklandı, Bayrampaşa cezaevinde toplam on ay tutuklu kaldı.

Ödülleri

Ayşenur Zarakolu, İfade özgürlüğüne yaptığı katkılardan dolayı da çok sayıda ödüle layık görüldü:

Türkiye Yazarlar Birliği Ödülü, 1995

Human Rights Watch Hellman Hammet Ödülü, 1996

New York ve Los Angeles Amerikan PEN Merkezleri Ödülü, 1997

Frankfurt Kitap Fuarı, Dünya Yayıncılar Birliği Yayınlama Özgürlüğü Ödülü, 1998

Atina – Abdi İpekçi Türk-Yunan Barış ve Dostluk ödülü, 1999

Musa Ler – Direniş Madalyonu, 1999

İtalya – Padova Kenti  Dürüstlük Ödülü, 2001

Nimet Demir (202), “Ayşenur Zarakolu 18 yıldır yok. Ah Ayçum öyle çok şey bıraktın ki hayat ormanına”, T24, (28. 01. 2020), (Erişim; 29. 04. 2020).

“Ayşenur Zakarolu mezarı başında anıldı”, Birgün Gazetesi (20. 01. 2009) (Erişim: 29. 04. 2023).

Anısını yaşatan çalışmalar:

İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi, 2003 yılından bu yana her yıl düşünce ve ifade özgürlüğü alanında yaptığı katkılardan dolayı bir kişiye Ayşenur Zarakolu Düşünce ve ifade ödülü vermekte. 

Kayyum atamalarından önce  Diyarbakır Kayapınar Belediyesi, Peyas Mahallesinde bir caddeye Ayşenur Zarakolu ismini verdi.

Yine Kayapınar’da bir parka Ayşenur Zarakolu Park Ormanı ismi verilmişti. Kayyım atamalarıdan sonra parkın  ismi değiştirildi.

Ağrı, Doğubeyazıt Belediyesi, açtığı Kadın Sağlık Eğitim Merkezi’ne Ayşenur Zarakolu ‘nun ismini verdi.

Ayşenur Zarakolu (2018).  “Yayınlama Özgürlüğü Ödülü” konuşması” (vefatının 16. Yılı vesilesi ile)  Bianet, (28 Ocak 2018), (Erişim: 20. 04. 2023).